ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΜΥΡΝΗΣ ΚΑΙ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Πολύκαρπος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρεσβύτεροι τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ τῇ παροικούσῃ Φιλίππους· ἔλεος ὑμῖν καὶ εἰρήνη παρὰ θεοῦ παντοκράτορος καὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν πληθυνθείη.

Φιλίππους v p** ; Φιλίπποις o f p* g e n t c a b h │ Ἰησοῦ Χριστοῦ v o f p g e ; κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ n t c a b h

Συνεχάρην ὑμῖν μεγάλως ἐν τῷ κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ, δεξαμένοις τὰ μιμήματα τῆς ἀληθοῦς ἀγάπης καὶ προπέμψασιν, ὡς ἐπέβαλεν ὑμῖν, τοὺς ἐνειλημένους τοῖς ἁγιοπρεπέσιν δεσμοῖς, ἅτινά ἐστιν διαδήματα τῶν ἀληθῶς ὑπὸ θεοῦ καὶ τοῦ κυρίου ἡμῶν ἐκλελεγμένων·

ὑμῖν ; ἡμῖν c │ ἐν τῷ κυρίῳ v o f p g e ; ἐν κυρίῳ n t c a b h │ ἐπέβαλεν f p n t c b h ;  ἐπέβαλλεν v o g a ; ὑπέβαλεν e │ἐνειλημένους p c ; ἐνειλημμένους v o f e g n a h ; ἐνειλημμένοις t b │ ἐστιν v o g ;  ἐστι f p e n a h

καὶ ὅτι ἡ βεβαία τῆς πίστεως ὑμῶν ῥίζα, ἐξ ἀρχαίων καταγγελλομένη χρόνων, μέχρι νῦν διαμένει καὶ καρποφορεῖ εἰς τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ὃς ὑπέμεινεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἕως θανάτου καταντῆσαι, ὃν ἤγειρεν ὁ θεός, λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ ᾅδου·

ὑμῶν ; ἡμῶν p │ ἀρχαίων ;  ἀρχείων p │ ᾅδου ; θανάτου p                                                                                                    

εἰς ὃν οὐκ ἰδόντες πιστεύετε χαρᾷ ἀνεκλαλήτῳ καὶ δεδοξασμένῃ, εἰς ἣν πολλοὶ ἐπιθυμοῦσιν εἰσελθεῖν, εἰδότες, ὅτι χάριτί ἐστε σεσωσμένοι, οὐκ ἐξ ἔργων, ἀλλὰ θελήματι θεοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

ἰδόντες ;  εἰδότες a │ ἀνεκλαλήτῳ ; ἀνεκλαλείτῳ v o │ πολλοὶ ;  πολλὰ c                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

Διὸ ἀναζωσάμενοι τὰς ὀσφύας ὑμῶν δουλεύσατε τῷ θεῷ ἐν φόβῳ καὶ ἀληθείᾳ, ἀπολιπόντες τὴν κενὴν ματαιολογίαν καὶ τὴν τῶν πολλῶν πλάνην, πιστεύσαντες εἰς τὸν ἐγείραντα τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐκ νεκρῶν καὶ δόντα αὐτῷ δόξαν καὶ θρόνον ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· ᾧ ὑπετάγη τὰ πάντα ἐπουράνια καὶ ἐπίγεια, ᾧ πᾶσα πνοὴ λατρεύσει, ὃς ἔρχεται κριτὴς ζώντων καὶ νεκρῶν, οὗ τὸ αἷμα ἐκζητήσει ὁ θεὸς ἀπὸ τῶν ἀπειθούντων αὐτῷ.

ὀσφύας ὑμῶν v o f p g e ; ὀσφύας n t c a b h │ ἀπολιπόντες  n t c a b h g ; ἀπολειπόντες v o f p e │ δόξαν καὶ θρόνον ; θρόνον καὶ δόξαν f p e │ ᾧ ὑπετάγη τὰ πάντα ἐπουράνια καὶ ἐπίγεια om e │ λατρεύει v ; λατρεύσει o f g e n t c a b h ; λατρεύση p

ὁ δὲ ἐγείρας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν καὶ ἡμᾶς ἐγερεῖ, ἐὰν ποιῶμεν αὐτοῦ τὸ θέλημα καὶ πορευώμεθα ἐν ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ καὶ ἀγαπῶμεν, ἃ ἠγάπησεν, ἀπεχόμενοι πάσης ἀδικίας, πλεονεξίας, φιλαργυρίας, καταλαλιᾶς, ψευδομαρτυρίας· μὴ ἀποδιδόντες κακὸν ἀντὶ κακοῦ ἢ λοιδορίαν ἀντὶ λοιδορίας ἢ γρόνθον ἀντὶ γρόνθου ἢ κατάραν ἀντὶ κατάρας·

πορευώμεθα v o f g e a h ; πορευόμεθα p n t c b │ λοιδορίαν ;  λοιδωρίαν v o │ λοιδορίας ; λοιδωρίας v

Ταῦτα, ἀδελφοί, οὐκ ἐμαυτῷ ἐπιτρέψας γράφω ὑμῖν περὶ τῆς δικαιοσύνης, ἀλλ᾿ ἐπεὶ ὑμεῖς προεπεκαλέσασθέ με.

πρὸ επελακίσασθέ v ; προεπελακίσασθέ o g ; προεπηλακίσασθέ f p e c n t a h ; προεπιλακίσεσθέ b

οὔτε γὰρ ἐγὼ οὔτε ἄλλος ὅμοιος ἐμοὶ δύναται κατακολουθῆσαι τῇ σοφίᾳ τοῦ μακαρίου καὶ ἐνδόξου Παύλου, ὃς γενόμενος ἐν ὑμῖν κατὰ πρόσωπον τῶν τότε ἀνθρώπων ἐδίδαξεν ἀκριβῶς καὶ βεβαίως τὸν περὶ ἀληθείας λόγον, ὃς καὶ ἀπὼν ὑμῖν ἔγραψεν ἐπιστολάς, εἰς ἃς ἐὰν ἐγκύπτητε, δυνηθήσεσθε οἰκοδομεῖσθαι εἰς τὴν δοθεῖσαν ὑμῖν πίστιν.

δυνηθήσεσθε ;  δυνηθήσεσθαι p │ δοθεῖσαν ; δοθῆσαν v o                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          

ἥτις ἐστὶν μήτηρ πάντων ἡμῶν, ἐπακολουθούσης τῆς ἐλπίδος, προαγούσης τῆς ἀγάπης τῆς εἰς θεὸν καὶ Χριστὸν καὶ εἰς τὸν πλησίον. ἐὰν γάρ τις τούτων ἐντὸς ᾖ, πεπλήρωκεν ἐντολὴν δικαιοσύνης· ὁ γὰρ ἔχων ἀγάπην μακράν ἐστιν πάσης ἁμαρτίας.

μήτηρ πάντων ; πάτηρ πάντων e │ ἡμῶν ; ὑμῶν n │ εἰς θεὸν ; πρὸς θεὸν p                                                                          

Ἀρχὴ δὲ πάντων χαλεπῶν φιλαργυρία. εἰδότες οὖν, ὅτι οὐδὲν εἰσηνέγκαμεν εἰς τὸν κόσμον, ἀλλ᾿ οὐδὲ ἐξενεγκεῖν τι ἔχομεν, ὁπλισώμεθα τοῖς ὅπλοις τῆς δικαιοσύνης καὶ διδάξωμεν ἑαυτοὺς πρῶτον πορεύεσθαι ἐν τῇ ἐντολῇ τοῦ κυρίου·

οὐδὲ ;  οὐδ’ f p e │ ὁπλισώμεθα ;  ὁπλσηώμεθα v o* (corr o**) │ διδάξωμεν v o f p g e ; διδάξωμεθα n t c a b h                                                                                                                                                                                                                

ἔπειτα καὶ τὰς γυναῖκας ἡμῶν ἐν τῇ δοθείσῃ αὐταῖς πίστει καὶ ἀγάπῃ καὶ ἁγνείᾳ, στεργούσας τοὺς ἑαυτῶν ἄνδρας ἐν πάσῃ ἀληθείᾳ καὶ ἀγαπώσας πάντας ἐξ ἴσου ἐν πάσῃ ἐγκρατείᾳ, καὶ τὰ τέκνα παιδεύειν τὴν παιδείαν τοῦ φόβου τοῦ θεοῦ·

γυναῖκας ἡμῶν ; γυναῖκας ὑμῶν v f g b h │ δοθείσῃ ; δοθήσει v o │ τοὺς ἑαυτῶν ἄνδρας ἐν πάσῃ ἀληθείᾳ καὶ ἀγαπώσας om g

τὰς χήρας σωφρονούσας περὶ τὴν τοῦ κυρίου πίστιν, ἐντυγχανούσας ἀδιαλείπτως περὶ πάντων, μακρὰν οὔσας πάσης διαβολῆς, καταλαλιᾶς, ψευδομαρτυρίας, φιλαργυρίας καὶ παντὸς κακοῦ· γινωσκούσας, ὅτι εἰσὶ θυσιαστήριον θεοῦ καὶ ὅτι πάντα μωμοσκοπεῖται, καὶ λέληθεν αὐτὸν οὐδὲν οὔτε λογισμῶν οὔτε ἐννοιῶν οὔτε τι τῶν κρυπτῶν τῆς καρδίας.

περὶ τὴν τοῦ κυρίου πίστιν, ἐντυγχανούσας om b │ διαβολῆς v o* t c n a b g h ; διαβολικῆς o** f p e g(marg)│ θυσιαστήριον ; θυσιαστήρια c │ πάντα μωμοσκοπεῖται v a g ; πανταμώμω σκοπεῖται c ; πάντα μωμῳσκοπεῖται n ; πάντα μωμῳ σκοπεῖται f(μώμος marg.) o(μώμος marg.) t h e ; πάντα μωμο σκοπεῖται b ; πάντα μόμος σκοπεῖται p │  λέληθεν ;  λέλυθεν n t bh │ οὔτε τι ;  οὔτέτι v c ;  οὔ τέ τι o f p ; οὔτετι n ;  οὔτ ἔτι b

Εἰδότες οὖν, ὅτι θεὸς οὐ μυκτηρίζεται, ὀφείλομεν ἀξίως τῆς ἐντολῆς αὐτοῦ καὶ δόξης περιπατεῖν.

μυκτηρίζεται ; μοικτηρίζεται v o* f p e

ὁμοίως διάκονοι ἄμεμπτοι κατενώπιον αὐτοῦ τῆς δικαιοσύνης ὡς θεοῦ καὶ Χριστοῦ διάκονοι καὶ οὐκ ἀνθρώπων· μὴ διάβολοι, μὴ δίλογοι, ἀφιλάργυροι, ἐγκρατεῖς περὶ πάντα, εὔσπλαγχνοι, ἐπιμελεὶς, πορευόμενοι κατὰ τὴν ἀλήθειαν τοῦ κυρίου, ὃς ἐγένετο διάκονος πάντων· ᾧ ἐὰν εὐαρεστήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, ἀποληψόμεθα καὶ τὸν μέλλοντα, καθὼς ὑπέσχετο ἡμῖν ἐγεῖραι ἡμᾶς ἐκ νεκρῶν, καὶ ὅτι ἐὰν πολιτευσώμεθα ἀξίως αὐτοῦ, καὶ συμβασιλεύσομεν αὐτῷ, εἴγε πιστεύομεν.

μὴ δίλογοι v o f p n g h e ; μὴ διγλώσσοι t c a b │ εὔσπλαγχνοι ;  εὔσπλαχνοι f e │ ἀποληψόμεθα ;  ἀπολειψόμεθα v o* (corr o**)│ συμβασιλεύσομεν f p g e ; συμβασιλεύσωμεν v o n t c a b h                                                                                     

ὁμοίως καὶ νεώτεροι ἄμεμπτοι ἐν πᾶσιν, πρὸ παντὸς προνοοῦντες ἁγνείας καὶ χαλιναγωγοῦντες ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς κακοῦ. καλὸν γὰρ τὸ ἀνακόπτεσθαι ἀπὸ τῶν ἐπιθυμιῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ὅτι πᾶσα ἐπιθυμία κατὰ τοῦ πνεύματος στρατεύεται καὶ οὔτε πόρνοι οὔτε μαλακοὶ οὔτε ἀρσενοκοῖται βασιλείαν θεοῦ κληρονομήσουσιν, οὔτε οἱ ποιοῦντες τὰ ἄτοπα. διὰ δέον ἀπέχεσθαι ἀπὸ πάντων τούτων, ὑποτασσομένους τοῖς πρεσβυτέροις καὶ διακόνοις ὡς θεῷ καὶ Χριστῷ· τὰς παρθένους ἐν ἀμώμῳ καὶ ἁγνῇ συνειδήσει περιπατεῖν.

πᾶσιν v o g ; πᾶσι f p e n t c a b h │ ἐπιθυμιῶν ; ἐπιθυμιῶν τῶν v  │ ἀρσενοκοῖται ; ἀρσενοκεῖται t c │ κληρονομήσουσιν ;  κληρονομίσουσιν p                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Καὶ οἱ πρεσβύτεροι δὲ εὔσπλαγχνοι, εἰς πάντας ἐλεήμονες, ἐπιστρέφοντες τὰ ἀποπεπλανημένα, ἐπισκεπτόμενοι πάντας ἀσθενεῖς, μὴ ἀμελοῦντες χήρας ἢ ὀρφανοῦ ἢ πένητος· ἀλλὰ προνοοῦντες ἀεὶ τοῦ καλοῦ ἐνώπιον θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἀπεχόμενοι πάσης ὀργῆς, προσωποληψίας, κρίσεως ἀδίκου, μακρὰν ὄντες πάσης φιλαργυρίας, μὴ ταχέως πιστεύοντες κατά τινος, μὴ ἀπότομοι ἐν κρίσει, εἰδότες, ὅτι πάντες ὀφειλέται ἐσμὲν ἁμαρτίας.

ἀποπεπλανημένα ;  ἀποπλανημένα v o │  προσωποληψίας ;  προσοποληψίας v o │  ὀφειλέται ;  ὀφιλέται t ; ὀφιλέταις c                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

εἰ οὖν δεόμεθα τοῦ κυρίου, ἵνα ἡμῖν ἀφῇ, ὀφείλομεν καὶ ἡμεῖς ἀφιέναι· ἀπέναντι γὰρ τῶν τοῦ κυρίου καὶ θεοῦ ἐσμὲν ὀφθαλμῶν, καὶ πάντας δεῖ παραστῆναι τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ καὶ ἕκαστον ὑπὲρ αὐτοῦ λόγον δοῦναι.

τῶν τοῦ κυρίου ;  τοῦ κυρίου a │ πάντας ; πάντες a │ δεῖ ;  δῆ v │ ὑπὲρ αὐτοῦ v o f p g e ; ὑπὲρ ἑαυτοῦ n t c a b h                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

οὕτως οὖν δουλεύσωμεν αὐτῷ μετὰ φόβου καὶ πάσης εὐλαβείας, καθὼς αὐτὸς ἐνετείλατο καὶ οἱ εὐαγγελισάμενοι ἡμᾶς ἀπόστολοι καὶ οἱ προφῆται, οἱ προκηρύξαντες τὴν ἔλευσιν τοῦ κυρίου ἡμῶν· ζηλωταὶ περὶ τὸ καλόν, ἀπεχόμενοι τῶν σκανδάλων καὶ τῶν ψευδαδέλφων καὶ τῶν ἐν ὑποκρίσει φερόντων τὸ ὄνομα τοῦ κυρίου, οἵτινες ἀποπλανῶσι κενοὺς ἀνθρώπους.

οἱ εὐαγγελισάμενοι ἡμᾶς n t c a b h ; οἱ εὐαγγελισάμενοι ὑμᾶς v o f p g e│ οἱ προφῆται ; προφῆται f p e │ τῶν σκανδάλων v o f p g e ;  σκανδάλων  n t c a b h │ ἐν ὑποκρίσει ;  ὑποκρίσει a                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

Πᾶς γάρ ὃς ἂν μὴ ὁμολογῇ, Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθέναι, ἀντίχριστός ἐστιν· καὶ ὃς ἂν μὴ ὁμολογῇ τὸ μαρτύριον τοῦ σταυροῦ, ἐκ τοῦ διαβόλου ἐστίν· καὶ ὃς ἂν μεθοδεύῃ τὰ λόγια τοῦ κυρίου πρὸς τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας καὶ λέγει μήτε ἀνάστασιν μήτε κρίσιν, οὗτος πρωτότοκός ἐστι τοῦ σατανᾶ.

Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθέναι, ἀντίχριστός ἐστιν· καὶ ὃς ἂν μὴ ὁμολογῇ om f p e │ ἐστιν ;  ἐστι t b │ μεθοδεύῃ ; μεθοδεύει v o g  │  λέγει v o f p g c h ; λέγῃ n t b;  καὶ λ. om a                                                                                              

διὸ ἀπολιπόντες τὴν ματαιότητα τῶν πολλῶν καὶ τὰς ψευδοδιδασκαλίας ἐπὶ τὸν ἐξ ἀρχῆς ἡμῖν παραδοθέντα λόγον ἐπιστρέψωμεν, νήφοντες πρὸς τὰς εὐχὰς καὶ προσκαρτεροῦντες νηστείας, δεήσεσιν αἰτούμενοι τὸν παντεπόπτην θεὸν μὴ εἰσενεγκεῖν ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, καθὼς εἶπεν ὁ κύριος· τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σὰρξ ἀσθενής.

ἀπολιπόντες n t c a b h g ; ἀπολειπόντες v o f p e │ ἐπὶ τὸν ἐξ ἀρχῆς ;  ἐπὶ τῶν ἐξ ἀρχῆς f e │ ἐπιστρέψωμεν ;  ἐπιστρέψομεν p                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

Ἀδιαλείπτως οὖν προσκαρτερῶμεν τῇ ἐλπίδι ἡμῶν καὶ τῷ ἀρραβῶνι τῆς δικαιοσύνης ἡμῶν, ὅς ἐστι Χριστὸς Ἰησοῦς, ὃς ἀνήνεγκεν ἡμῶν τὰς ἁμαρτίας τῷ ἰδίῳ σώματι ἐπὶ τὸ ξύλον, ὃς ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ· ἀλλὰ δι᾿ ἡμᾶς, ἵνα ζήσωμεν ἐν αὐτῷ, πάντα ὑπέμεινεν.

ὑπέμεινεν ; ὑπέμεινε t a b h                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

μιμηταὶ οὖν γενώμεθα τῆς ὑπομονῆς αὐτοῦ, καὶ ἐὰν πάσχωμεν διὰ τὸ ὄνομα αὐτοῦ, δοξάζωμεν αὐτόν. τοῦτον γὰρ ἡμῖν τὸν ὑπογραμμὸν ἔθηκε δι᾿ ἑαυτοῦ, καὶ ἡμεῖς τοῦτο ἐπιστεύσαμεν.

τῆς ὑπομονῆς αὐτοῦ  n** t c a b h ; τῆς ὑπομονῆς v o f p g e n* │  πάσχωμεν ; πάσχομεν v o* (corr o**) │ δοξάζωμεν o** f c t a n b g h e ; δοξάζομεν v o* p

Παρακαλῶ οὖν πάντας ὑμᾶς πειθαρχεῖν τῷ λόγῳ τῆς δικαιοσύνης καὶ ἀσκεῖν πᾶσαν ὑπομονήν, ἣν καὶ εἴδατε κατ᾿ ὀφθαλμοὺς οὐ μόνον ἐν τοῖς μακαρίοις Ἰγνατίῳ καὶ Ζωσίμῳ καὶ Ῥούφῳ, ἀλλὰ καὶ ἐν ἄλλοις τοῖς ἐξ ὑμῶν καὶ ἐν αὐτῷ Παύλῳ καὶ τοῖς λοιποῖς ἀποστόλοις·

ἀσκεῖν πᾶσαν ὑπομονήν b h e Eus ; ὑπομόνειν πᾶσαν ὑπομονήν o ; ὑπομένεiν πᾶσαν ὑπομονήν alii │ εἴδατε em Lightfoot ; ἴδατε v o* ; εἴδετε o** f p e n t c a b h Eus ; ἴδετε g │ Ζωσίμῳ καὶ Ῥούφῳ ;   Ῥούφῳ καὶ Ζωσίμῳ Eus │ τοῖς ἐξ ὑμῶν v o f p g e n t b h Eus ; τοῖς ἐξ ἡμῶν c a │ ἐν αὐτῷ  Παύλῳ v o f p g e Eus ; αὐτῷ Παύλῳ n t c a b h │ τοῖς λοιποῖς  o**f p e n t c a b h ; τοῖς ἄλλοις v o* g

πεπεισμένους, ὅτι οὗτοι πάντες οὐκ εἰς κενὸν ἔδραμον, ἀλλ᾿ ἐν πίστει καὶ δικαιοσύνῃ, καὶ ὅτι εἰς τὸν ὀφειλόμενον αὐτοῖς τόπον εἰσὶ παρὰ τῷ κυρίῳ, ᾧ καὶ συνέπαθον. οὐ γὰρ τὸν νῦν ἠγάπησαν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντα καὶ δι᾿ ἡμᾶς ὑπὸ τοῦ θεοῦ ἀναστάντα.

 πεπεισμένους ; πεπεισμένοις b ; πεπεισμένων c │ καὶ δικαιοσύνῃ om g │  τῷ κυρίῳ ;  κυρίῳ Eus │ τὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντα δι᾿ ἡμᾶς ὑπὸ last words of the Greek manuscripts │ τοῦ θεοῦ ἀναστάντα Eus                                                                                                                                                       

Ἐγράψατέ μοι καὶ ὑμεῖς καὶ Ἰγνάτιος, ἵν᾿ ἐάν τις ἀπέρχηται εἰς Συρίαν, καὶ τὰ παρ᾿ ὑμῶν ἀποκομίσῃ γράμματα· ὅπερ ποιήσω, ἐὰν λάβω καιρὸν εὔθετον, εἴτε ἐγώ, εἴτε ὃν πέμπω πρεσβεύσοντα καὶ περὶ ὑμῶν.

Eus

EPISTULA B. POLYCARPI SMYRNAEORUM ECCLESIAE EPISCOPI AD PHILIPPENSES CONFIRMANTIS FIDEM EORUM.

Polycarpus et qui cum eo sunt presbyteri ecclesiae dei, quae est Philippis; misericordia vobis et pax a deo omnipotente et Iesu Christo salvatore nostro abundet.

Philippis r a cα p f u mα v1 v2 ; Philippensis c rβ o t cβ mβ                                                                                                                                                                                                           

Congratulatus sum vobis magnifice in domino nostro Iesu Christo, suscipiens imitabilia verba dilectionis, quam ostendistis in illis, qui praemissi sunt, viris sanctis, decorosis vinculis connexis, quae sunt coronae electae deo, illius veri , per dominum nostrum Iesum Christum ;

congratulatus : congratus p f u │ ostendistis ; ostendisti a ; ostendis p f u │ decorosis ; de corrosis p u mα │ connexis c rβ o t cβ mβ ; connexi r a cα p f u mα v1 v2 │ per dominum nostrum Iesum Christum;  per  Iesum Christum dominum nostrum cα

et quia firmitas fidei vestrae a principio usque nunc permanet et fructificat in domino nostro Iesu Christo, qui sustinuit pro peccatis nostris usque ad mortem, quem resuscitavit deus, dissolvens dolores inferni ;

fidei vestrae r a cα p f u mα v1 v2 ; vestrae fidei c rβ o t cβ ma│nostro r a cα ; om nostro c rβ o t cβ mβ p f u mα v1 v2 │ deus om cα

quem cum non videritis, nunc diligitis, in quem nunc non aspicientes creditis, credentes autem gaudebitis gaudio inenarrabili et glorificato; in quod multi desiderant introire, scientes quia gratia salvi estis facti, non ex operibus, sed in voluntate dei per Iesum Christum.

Propter quod succincti lumbos vestros servite deo cum timore et in veritate, dimisso inani vaniloquio et multo errore. credite in illum, qui resuscitavit dominum nostrum Iesum Christum ex mortuis, et dedit ei gloriam et sedem in dextera sua; cui subiecta sunt omnia caelestia et terrestria et subterranea, cui omnis spiritus servit, qui venturus est iudicare vivos et mortuos, cuius sanguinem requiret deus ab eis qui non crediderunt in eum;

servite deo r a cα p f u mα v1 v2 ; servite domino c rβ o t cβ mβ │ in veritate ; in vanitate p f u │ inani om r cα p f mα v1 v2 │ credite r a cα p f u mα v1 v2 ; credite ergo c rβ o t cβ mβ │ dedit ei ; dedit r ; dedit illi u │ cui subiecta r a cα p f u mα v1 v2 ; huic subiecta c rβ o t cβ mβ │ servit r a c rβ o t cβ mβ ; deservit cα p f u mα v1 v2 │ cuius sanguinem r a cα p f u mα v1 v2 ; huius sanguinem c rβ o t cβ ma                                                                                                                

qui et resuscitavit eum a mortuis, qui et nos resuscitaturus est in vita, si fecerimus voluntatem eius et ambulaverimus in mandatis ipsius et dilexerimus quae ipse dilexit, abstinentes nos ab omni iniustitia, hoc est a concupiscentia, ab avaritia, a detractione, a falso testimonio; non reddentes malum pro malo, aut iniuriam pro iniuria, aut contumeliam pro contumelia, aut maledictum pro maledicto.

mementote quod dominus docens dixit: nolite iudicare, ne iudicemini; dimittite, et dimittetur vobis; miseremini, et dominus miserebitur vestri; qua enim mensura mensi fueritis, eadem remetietur vobis; et quod dictum est: beati pauperes spiritu, et qui persecutionem patiuntur propter iustitiam, quoniam ipsorum est regnum caelorum.

dominus docens ; docens dominus cβ │ miserebitur vestri ; miserebitur vobis p f u mα │ eadem remetietur ;  eadem dominus remetietur u ; eadem nobis remetietur  mβ ; remetietur eadem c rβ o t mp│eadem ; eadem eadem f │ mensura mensi fueritis, eadem remetietur ; men. m. f. e. r. v1 ; m. m. f. e. r. v2 │ eadem ; et Dominus mα │ et quod r a cα p f u mα v1 v2 ; et mementote et illud quod c rβ o t cβ mβ │ quoniam ipsorum est regnum ; q. ill. e. r. v1 ; q. i. e. r. v2 │ regnum caelorum ; regnum u  

propter quod neque ego, neque alius similis mei poterit sequi sapientiam beati et gloriosi Pauli, qui fuit apud vos et visus est secundum faciem illis, qui tunc erant, hominibus ; qui docuit certissime atque firmissime verbum veritatis ; qui et absens scripsit vobis epistulas, ad quas deflectimini, ut possitis aedificari in fide, quae data est vobis;

alius similis r a cα p f u mα v1 v2 ; similis alius c rβ o t cβ mβ │  apud vos; apud nos p │ scripsit r a c rβ o t cβ mβ ; scribo cα p f u mα v1 v2 │ deflectimini ; deflectamini cα p f u mα v1 v2

quae est mater omnium vestrum, subsequente spe, praecedente dilectione, quae est in deo et in Christo et in proximo. si enim quis horum intrinsecus repletus fuerit mandatis iustitiae et habuerit dilectionem, longe est ab omni peccato.

omnium vestrum r a ; omnium vestrorum p f u mα v1 v2 ; omnium nostrum cα c rβ o t cβ ; mater omnium mater mβ                                                                                                          

Principium autem omnium malorum est avaritia. scitote ergo, quia nihil intulimus in hunc mundum, neque auferre possumus. armemur armis iustitiae et doceamus nosmet ipsos primum ambulare in mandatis domini;

est avaritia r a c rβ o t cβ mβ ; avaritia est cα p f u mα v1 v2 │  scitote ergo cα p f u mα v1 v2 ; scitote autem r a c rβ o t cβ mβ │ nosmet  r a c rβ o t cβ mβ  ; nos cα p f u mα v1 v2                                                                                                       

et post haec etiam mulieres vestras in fide, quae data est eis, et dilectione et castitate, amantes suos viros in omni veritate et caritate, diligentes omnes aequaliter in omni continentia, et filios erudire in disciplina et timore dei.

post haec etiam  cα p f u mα v1 v2 ; post haec autem r a ; post haec c rβ o t cβ mβ                                                                 

viduae vero pudicae circa fidem dei interpellent incessanter pro omnibus, elongantes se ab omnibus diabolicis detractionibus et falso testimonio et ab omni malo; cognoscentes se ipsas, quia sunt sacrarium dei, quoniam omnia deus prospicit, et nihil eum latet, neque cogitatio, neque conscientia, neque aliquod abditum cordis.

viduae vero pudicae circa fidem dei om f ; circa fidem dei om r │ interpellent incessanter pro omnibus om cα ; elongantes se ab omnibus om v1 │  elongantes se ; elongantes p │ nihil eum ; nihil enim f                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          

Scientes ergo, quia deus non deridetur, debemus digne in mandatis eius et gloria ambulare.

Scientes ergo cα p f u mα v1 v2 ; Scientes autem r a c rβ o t cβ mβ │ deridetur  r cα p f u mα v1 v2 ; irridetur a c rβ o t cβ mβ

Similiter diaconi inculpabiles sint in conspectu iustitiae eius, sicut dei et Christi ministri et non hominum, non criminatores neque detractores neque avari, sed omnia tolerantes, in omnibus misericordes, diligentes in omnibus, ambulantes in veritate domini, qui factus est minister omnium ; cui si complaceamus in hoc saeculo, percipiemus ea, quae futura sunt, secundum quod promisit resuscitare nos a mortuis ; et si digne eo conversati fuerimus, et si crediderimus, conregnabimus cum eo.                                                                                                                                                               

iustitiae eius r a c rβ o t cβ mβ ; eius iustitiae cα p f u mα v1 v2 ;  iustitiae om ma │ neque detractores ;  non detractores r │ cui si complaceamus r cα p f u mα v1 v2 ; cuius sicut placeamus a ; huic si placemus c rβ o t cβ mβ │digne eo r a p f u mα v1 v2 ; digne cα ; digne in eo c rβ o t cβ mβ

Iuvenes similiter inculpabiles sint in omnibus, omnem ignorantiam praevidentes, refrenantes semet ipsos ab omni malo. bonum est enim abscidi ab omnibus concupiscentiis mundi, quoniam omnis concupiscentia adversus spiritum militat, quia neque fornicarii, neque molles, neque masculorum concubitores regnum dei possidebunt, neque illicita facientes. propter quod abstineri oportet ab omnibus his. subiecti estote presbyteris et diaconis sicut deo et Christo. virgines in immaculata et casta conscientia ambulare.                                                                                                                                                        

refrenantes semet ipsos  r a cα p f u mα v1 v2 ; refrenantes se c rβ o t cβ mβ │ mundi r a cα p f u v1 v2 ; huius mundi mα ; om mundi c rβ o t cβ mβ │ adversus spiritum ; adversus Christum r │propter quod ; propter ea u │ virgines autem et casta r a ; virgines autem in immaculata et casta cα p f u mα v1 v2 ; virgines in casta c rβ o t cβ mα

Et presbyteri simplices, in omnibus misericordes, omnes ab errore convertentes, omnes infirmos visitantes, viduas et pupillos et pauperes non neglegentes, sed semper providentes bona coram deo et hominibus. abstinete vos ab omni iracundia, a iudicio iniusto ; longe estote ab omni avaritia. non cito consentiatis adversus aliquem, ne praevaricemini in iudicio, scientes quia debitores sumus peccati.

Et presbyteri simplices r a cα p f u mα v1 v2 ; Presbyteri simplices sint c rβ o t cβ ma│ in omnibus misericordes, omnes ab errore convertentes, omnes infirmos visitantes, viduas et pupillos et pauperes non neglegentes om mα │ viduas et pupillos r a cα p f u v1 v2 ; viduas, pupillos c rβ o t cβ mβ │neglegentes ; negligentes r cα p f u v1 v2 rβ t mβ │ hominibus ; coram hominibus f │ abstinete vos ; abstinete cα p f u mα v1 v2 │estote ab omni avaritia r a cα p f u mα v1 v2 ; ab omni avaritia estote c rβ o t cβ mβ

si ergo deprecamur dominum, ut nobis dimittat, debemus etiam nos dimittere. ante conspectum enim oculorum domini sumus et omnes oportet astare ante tribunal Christi et unumquemque pro se rationem reddere.

debemus etiam ; debemus et p u │  oculorum domini ;  oculorum dei r a  │omnes r a cα p f u mα v1 v2 ; omnes nos c rβ o t cβ mβ │ sic ergo serviamus ei cum timore et omni reverentia secundum quod evangelizaverunt nobis apostoli domini (et prophetae annuntiaverunt adventum domini nostri Iesu Christi) post dimittere add cα p f u mα v1 v2  

sic ergo serviamus ei cum timore et omni reverentia secundum quod evangelizaverunt nobis apostoli domini (et prophetae annuntiaverunt adventum domini nostri Iesu Christi), zelantes bona, abstinentes vos ab scandalis et falsis fratribus et qui in hypocrisim portant nomen domini, qui aberrare faciunt inanes homines.

sic ergo serviamus ei cum timore et omni reverentia secundum quod evangelizaverunt nobis apostoli domini (et prophetae annuntiaverunt adventum domini nostri Iesu Christi) om cα p u mα v1 v2 │ sic ergo serviamus r v1 ; si ergo serviamus a cα p f u mα v2 ; serviamus ergo c rβ o t cβ mβ │abstinentes r a cα p f u mα v1 v2 ; abstinete c rβ o t cβ mβ │in hypocrisim portant cα p f u mα v1 v2 ; in hypocrisis inportant a ; in vanum portant c rβ o t cβ mβ ; inportant r

Omnis enim, qui non confitetur Iesum Christum in carne venisse, hic antichristus est; et qui non confitetur martyrium crucis, ex diabolo est; et qui deviaverit eloquia domini ad propria desideria, et dixerit neque resurrectionem neque iudicium esse, hic primogenitus est Satanae.

martyrium ; mysterium r a c rβ o t cβ ma                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

propter quod relinquentes vanitatem multorum et falsas doctrinas, ad illud, quod traditum est nobis a principio, verbum revertamur, sobrii in orationibus et ieiunia tolerantes, supplicationibus petentes omnium prospectorem deum, ne nos inducat in temptationem, secundum quod dixit dominus: spiritus quidem promptus est, caro autem infirma.

vanitatem r a cα p f u mα v1 v2 ; vanitates c rβ o t cβ mβ│ ad illud ; ad illum a │ est nobis ; est vobis r a c rβ f cβ mβ │ verbum ; verborum p f u mα │sobri in orationibus et r a cα p f u mα v1 v2 ; sobri simus in orationibus c rβ o t cβ mβ │  ieiunia tolerantes r a cα p f u mα v1 v2 ;  ieiunia tolerantes et c rβ o t cβ mβ │Deum r a cα p f u mα ; Dominum c rβ o t cβ mβ v1 v2 │ nos inducat ; vos inducat p f u

Indeficienter ergo toleremus propter spem nostram et pignus iustitiae, quod est Iesus Christus, qui sustulit peccata nostra in corpore suo super lignum, qui peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore eius ; sed propter nos omnia sustinuit, ut vivamus in ipso.

indeficienter ergo cα p f u mα v1 v2 ; indeficienter autem r a c rβ o t cβ mβ │ Iesus Christus cα p f u mα v1 v2 ; Christus r a c rβ o t cβ mβ │  nec inventus est dolus ; nec dolus inventus est r │ in ipso ; in Christo u

imitatores ergo efficiamur tolerantiae eius, et si passi fuerimus pro nomine eius, glorificemus eum. hoc enim nobis indicium posuit de se ipso, et nos hoc credidimus.                                                                                                                  

nobis indicium ; indicium nobis u │ enim nobis ; vobis f │ credidimus ; credimus p f u mα                                                                                                                           

confidentes quia hi omnes non in vacuo cucurrerunt, sed in fide et iustitia ; et ad debitum sibi locum a domino, cui et compassi sunt, abierunt, quia non hoc saeculum dilexerunt, sed eum qui pro ipsis et pro nobis mortuus est et a deo resuscitatus.

hi omnes non r a cα p f mα v1 v2 ; omnes hi non u ; non hi omnes c rβ o t cβ mβ │ in vacuo ; in vano p f u │ a domino ; cum domino rβ cβ mβ ; domino a │ hoc saeculum  a c rβ o t cβ mα ; in hoc saeculum r ; hoc praesens saeculum cα p f u mα v1 v2 │ dilexerunt ; adilexerunt u │ eum qui ; cum r a

In his ergo state et domini exemplar sequimini, firmi in fide et immutabiles, fraternitatis amatores, diligentes invicem, in veritate sociati, mansuetudine domini alterutri praestolantes, nullum despicientes.

domini ; deum u │ invicem om m v1 v2 │ domini om m v1 v2 │ prestantes  cα p m f u mα v1 v2 ; praestolantes r a c rβ o t cβ mα

cum potestis benefacere, nolite differre, quia eleemosyna de morte liberat. omnes vobis invicem subiecti estote, conversationem vestram irreprensibilem habentes in gentibus, ut ex bonis operibus vestris et vos laudem accipiatis et dominus in vobis non blasphemetur.

possitis r a cα p m f u mα v1 v2 ; potestis b c rβ o t cβ mβ v │ irreprehensibilem habentes r a cα p m f u mα v1 v2  ; considerantes irreprehensibilem b c rβ o t cβ mβ v │ ex bonis ; ex omnibus f m

vae autem, per quem nomen domini blasphematur. sobrietatem ergo docete omnes, in qua et vos conversamini.

vae autem r a p m cα f u mα v1 v2  ; vae autem illi b c rβ o t cβ mβ v

Nimis contristatus sum pro Valente, qui presbyter factus est aliquando apud vos, quod sic ignoret is locum, qui datus est ei. moneo itaque, ut abstineatis vos ab avaritia et sitis casti veraces. abstinete vos ab omni malo.

contristatus sum ; contristatus r │  factus est ;  factus r │ presbyter factus est  ; factus est presbyter p u │ ignoret is cj.  ; ignoretis mss. │ itaque ut abstineatis vos r a cα p f mα v1 v2 ; itaque vos ut abstineatis m u b c rβ o t cβ mβ v ; itaque vos ut abstineatis vos o │ casti et o

qui autem non potest se in his gubernare, quomodo alii pronuntiat hoc? si quis non se abstinuerit ab avaritia, ab idolatria coinquinabitur et tamquam inter gentes iudicabitur, qui ignorant iudicium domini. aut nescimus, quia sancti mundum iudicabunt? sicut Paulus docet.

non potest in his se r a cα m f u mα v1 v2 ; non potest se in his p u ; in his non potest se b c rβ t cβ mβ v ; non potest se o │ quomodo alii pronuntiat hoc r c ; quomodo hoc aliud pronuntiatur p f u ; quomodo in alio pronuntiatur mα ; quomodo alio pronuntiat hoc  a b rβ o t cβ mβ v ; quomodo hoc alio pronuntiabit m ; quomodo hoc alio pronuntiat cα ;  quomodo hoc alio pronuntiatur  v1 v2 │ non se abstinuerit r a cα p f cβ mα v1 v2  ; se non abstinuerit m ; non abstinuerit se b c rβ o t cβ mβ v   coinquinabitur ;  quo inquinabitur a │ qui r a cα p b c t cβ mβ v v1 v2 ; qui autem rβ ; quae m f u mα │ aut r a p m u mα v1 v2 cα ; aut ut f  ; an b c rβ o t  cβ mβ v │ sicut Paulus docet ; sicut docet Paulus m

ego autem nihil tale sensi in vobis vel audivi, in quibus laboravit beatus Paulus, qui estis in principio epistulae eius. de vobis etenim gloriatur in omnibus ecclesiis, quae deum solae tunc cognoverant; nos autem nondum cognoveramus.

vel audivi ; ut audivi r cα v1 v2 │ qui estis in principio epistulae eius ; qui in principio epistulae eius estis u │ qui estis ; qui est mα │ epistulae ; ecclesiae r │ deum solae tunc r a b c rβ o t cβ mβ v ; solae tunc dominum cα p m f u mα v1 v2 │ noveramus b c rβ o t cβ mβ v ; cognoveramus r a cα p m f u mα v1 v2

valde ergo, fratres, contristor pro illo et pro coniuge eius, quibus det dominus paenitentiam veram. sobrii ergo estote et vos in hoc; et non sicut inimicos tales existimetis, sed sicut passibilia membra et errantia eos revocate, ut omnium vestrum corpus salvetis. hoc enim agentes vos ipsos aedificatis.

et pro coniuge ; et coniuge r v t mβ │ det dominus ; dominus det cβ

Confido enim vos bene exercitatos esse in sacris literis, et nihil vos latet; mihi autem non est concessum. modo, ut his scripturis dictum est, irascimini et nolite peccare, et sol non occidat super iracundiam vestram. beatus, qui meminerit ; quod ego credo esse in vobis.

enim vos ; enim vos ipsos u │ ut  ; uti cα p u mα v1 v2│ dictum est ; dictum est enim  cα p u mα v1 v2│sol ; solus v2

deus autem et pater domini nostri Iesu Christi, et ipse sempiternus pontifex, dei filius Iesus Christus, aedificet vos in fide et veritate et in omni mansuetudine et sine iracundia et in patientia et in longanimitate et tolerantia et castitate ; et det vobis sortem et partem inter sanctos suos et nobis vobiscum et omnibus, qui sunt sub caelo, qui credituri sunt in dominum nostrum et deum Iesum Christum et in ipsius patrem, qui resuscitavit eum a mortuis.

pontifex om r │ dei filius b c rβ t cβ v ; filius o ; dei filius eius r a cα p m f u mα v1 v2 │ Iesus om r t │aedificet ; deficiet f ; deificet p u mα │  in omni mansuetudine ; omni mansuetudine p f m │ nobis ; nobiscum u│ qui sunt ; qui r │ sub caelo ; sub deo u│ credituri sunt ; credituri r│ in dominum c ; in dominum nostrum b rβ o t cβ mβ v ; in dominum nostrum et deum r a cα p m f u v1 ; in dominum et deum nostrum mα ; in dominum nostrum et dominum v2     

pro omnibus sanctis orate. orate etiam pro regibus et potestatibus et principibus atque pro persequentibus et odientibus vos et pro inimicis crucis, ut fructus vester manifestus sit in omnibus, ut sitis in illo perfecti.

et principibus atque r a c rβ o t mβ ; atque principibus et cα p m f u v1 v2 ; et principibus et mα │ persequentibus et om v1 v2

Scripsistis mihi et vos et Ignatius, ut si quis vadit ad Syriam, deferat literas meas, quas fecero ad vos, si habuerimus tempus opportunum sive ego, seu legatus, quem misero pro vobis.

vos et Ignatius ; Ignatius et vos r ;  vos Ignatius a │ ut si quis ; ut si qui a p ; ut qui v1 v2 │ fecero ; dedero m │ seu legatus ; sive legatus f v1 v2

epistulas sane Ignatii, quae transmissae sunt vobis ab eo, et alias quantascumque apud nos habuimus, transmisimus vobis, secundum quod mandastis; quae sunt subiectae huic epistulae, ex quibus magnus vobis erit profectus. continent enim fidem, patientiam et omnem aedificationem ad dominum nostrum pertinentem. et de ipso Ignatio et de his, qui cum eo sunt, quod certius agnoveritis, significate.

ab eo > habeo r a │ apud nos om u │ subiectae r c rβ o t mβ ; subiunctae a p f u mα v1 v2 │ ex quibus magnus vobis ; ex omnibus enim vobis magnus m │ vobis erit ; vobis erat a ; erat vobis r ; erit u │  de his cα p m f u mα v1 v2 ; de ipsis r a c rβ o t mβ cα

Haec vobis scripsi per Crescentem, quem in praesenti commendavi vobis et nunc commendo. conversatus est enim nobiscum inculpabiliter; credo quia et vobiscum similiter. sororem autem eius habebitis commendatam, cum venerit ad vos. incolumes estote in domino Iesu Christo in gratia cum omnibus vestris. Amen.